Question:

भारतीय दार्शनिक सम्प्रदायों के नाम लिखें।
 

Show Hint

"छः आस्तिक + तीन प्रमुख नास्तिक"—सूची को क्रम सहित याद रखें।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation

Step 1: वर्गीकरण का आधार.
आस्तिक/नास्तिक का मानक वेद-प्रामाण्य है; ईश्वर-स्वीकृति अनिवार्य मानक नहीं (सांख्य आस्तिक होते हुए भी ईश्वर-निरपेक्ष)।

Step 2: आस्तिक छः दर्शन.
सांख्य–योग (मुक्ति-केन्द्रित), न्याय–वैशेषिक (तर्क–पदार्थ), पूर्वमीमांसा (कर्म–श्रुति), वेदान्त (ब्रह्म–आत्मा)।

Step 3: नास्तिक परम्पराएँ.
बौद्ध—अनित्य/अनात्म/प्रतीत्यसमुत्पाद; जैन—अनेकान्त, स्याद्वाद; चार्वाक—प्रत्यक्षवाद, भौतिकवादी दृष्टि।

Step 4: समन्वय.
विवाद के साथ परस्पर आलोचना–संवाद ने तर्क-पद्धतियों, नैतिक आदर्शों और साधना-मार्गों को परिपक्व किया।

Was this answer helpful?
0
0