Question:

भारतीय दर्शन में आस्तिक और नास्तिक के विभाजन का आधार क्या है?
 

Show Hint

सूत्र: "आस्तिक/नास्तिक = वेद-प्रामाण्य का स्वीकार/अस्वीकार"—ईश्वरवाद से न मिलाएँ।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation

Step 1: मानक.
आस्तिक = वेद को प्रमाण मानना; नास्तिक = वेद-प्रामाण्य का अस्वीकार।

Step 2: शाला-विभाजन.
आस्तिक: सांख्य, योग, न्याय, वैशेषिक, पूर्वमीमांसा, उत्तरमीमांसा (वेदान्त)। नास्तिक: बौद्ध, जैन, चार्वाक।

Step 3: भ्रम-निवारण.
ईश्वर-स्वीकार अनिवार्य मानक नहीं—जैसे सांख्य का ईश्वर-निरपेक्षता होते हुए भी वह आस्तिक है।

Step 4: दार्शनिक अर्थ.
वर्गीकरण शास्त्रीय परम्परा, प्रमाण-मीमांसा और साधना-पद्धति की पहचान में मदद करता है।

Was this answer helpful?
0
0