दिए गए संस्कृत श्लोकों में से किसी एक का सन्दर्भ सहित हिन्दी में अनुवाद कीजिए:
किंसिद्ध प्रवसतो मित्रं, किंसिद्ध गृहमेव सतः।
आतुरस्य च किं मित्रं, किंसिद्ध मित्रं मरणेः॥
मङ्गलं मरणं यत्र विभूतिर्वर्ण भूषणम्।
कौशेयं यत्र कौशेयं काशि के नोपरायणम्॥
(संदर्भ व विवेचन):
श्लोक–1:
Step 1: संदर्भ. नीति-शास्त्रीय श्लोक जीवन-स्थितियों में सच्चे सहायक को पहचानने की शिक्षा देता है।
Step 2: भावार्थ. परिस्थिति-विशेष में उचित/सच्चा मित्र बदल सकता है—पर मृत्यु-क्षण में केवल धर्म/कर्म ही साथ देता है।
श्लोक–2:
Step 1: संदर्भ. श्लोक काशी की मोक्ष-भूमि और धार्मिक–आध्यात्मिक महिमा का गुणगान करता है।
Step 2: भावार्थ. काशी में मृत्यु भी मोक्ष का द्वार है, भस्म/विभूति पवित्र मानी जाती है—अतः वह श्रेष्ठ तीर्थ है।
दिए गए गद्य अंशों में से किसी एक का सरल हिंदी में अनुवाद कीजिए।
संस्कृत गद्यांश:
कर्मणि मे धाराभाषा मन-मेघ-वायवा:।
ज्ञानप्रभायाः नाशिनं देयं कीर्तिमतो: जीवितम्।
दिए गए गद्य अंशों में से किसी एक का सरल हिंदी में अनुवाद कीजिए।
संस्कृत गद्यांश:
ध्याय धारयेद् धर्मं मध्यमं जाति: परमं गर्वितोऽस्मि।
धन्यान् ज्ञायाः। धृतव्रतिनां ज्ञानं द्रविणं च ऋषयः।
दिए गए संस्कृत गद्यांशों में से किसी एक का सरल हिंदी में अनुवाद कीजिए।
संस्कृत गद्यांश:
संस्कृत साहित्यस्य आदिकवि: वाल्मीकि:, महाकवय: कालिदास:।काव्यकुलगुरु: कालिदास:। अन्ये च भार-भारती भाषायामपि महाकवय: वर्तन्ते। यथैव अत्रापि पाठकानां हृदि विस्तारिते। इयं भाषा अमृतम:।मातृभूमि समानमपि वन्दनीयं च, यतो भारतस्य: स्वातंत्र्यं, गौरवम्, अज्ञातजयं सांस्कृतिकधरोकम सत्यव्रतेन सुरक्षितं संरक्षितम्।
दिए गए संस्कृत गद्यांशों में से किसी एक का सरल हिंदी में अनुवाद कीजिए।
संस्कृत गद्यांश:
मैत्रेयी उवाच-यदहं सर्व पृथिवी वित्तेन पूर्णा स्याम, तत्किं नेनामृता स्यामिति।याज्ञवल्क्य उवाच-नेति। यथैवोपकरणवतां जीवनं तथैव ते जीवनं स्यात्। अनुपलब्ध्वा तु नाशासि वितेनैति। मा मैत्रेयी क्वथा नः।सति तं प्रियं भवेत्।
दिए गए संस्कृत गद्यांश (वाराणसी) का सन्दर्भ सहित हिन्दी में अनुवाद कीजिए :
वाराणसी सुप्रसिद्धा प्राचीना नगरी। इयं विमलसलिलतस्य गङ्गायाः कूले स्थिताः। अस्या: घटटानां वरण्याकृतिः; पङ्क्तितः धवलायां चन्द्रिकायां बहु रजते। आगन्तुकाः पर्यटकाः देशेषु: नित्यं अत्र आयान्ति, अस्याः घटटालानां शोभा विलोक्य इयं बहु प्रशंसिता।
Find the unknown frequency if 24 is the median of the following frequency distribution:
\[\begin{array}{|c|c|c|c|c|c|} \hline \text{Class-interval} & 0-10 & 10-20 & 20-30 & 30-40 & 40-50 \\ \hline \text{Frequency} & 5 & 25 & 25 & \text{$p$} & 7 \\ \hline \end{array}\]