Comprehension

उक्त गद्यांश के आधार पर प्रश्नों के उत्तर चुनें। 
रात्रौ दशवादने सर्कसक्रीडायाः प्रारम्भः जातः। द्वादशवादने क्रीडायाः चरमबिन्दुः समायातः। सहभोजनम्। प्रेक्षकाणाम् उत्कण्ठायाः पराकाष्ठा जाता। सेवकः मध्ये त्रीणि आसनानि स्थापितवान्, मध्यभागे च वर्तुलाकारं पीठम्। अहम् एकस्मिन् आसने उपाविशम्। अङ्गरान्ते भल्लुकवेषधारी अब्दुलः तत्र प्राप्तः। गङ्गी अपि मञ्चं समागता। ततः अस्माकं पुरतः खाद्यस्य योजना कृता।
सहभोजने आरम्भे जाते, उत्तेजितः प्रेक्षकः आनन्देन तालिकावादनम् आरब्धवान्। पूर्वमपि व्याघ्रभल्लुकौ मानुषी एवं, तथापि सा धेनुः ताभ्यां सह कार्यक्रमं कर्तुं अभ्यस्ता आसीत्। अचिरात् एव, न इयं परिचिता — व्याघ्रभल्लुकौ इति धेन्वा लक्षितम्। सम्भ्रमेण संशयेन च एकैकशः आर्यां दृष्टवती। यदा च तस्याः प्रत्ययः जातः, तदा क्षुब्धं उद्यमं — न आक्रमणम्।
अहमपि गर्जनं कृत्वा तीक्ष्णदन्तान् दंशितवान्। किन्तु न किञ्चिदपि भयम् तस्याः। अब्दुलः तं हस्तेन ताडितवान्। तेन शुब्धा सा तम् अनवधातवान्। भल्लुकः तदा चापेन पटमण्डपम् आरुहवान्। इयं कृता क्रीडा, सा धेनुः अधुना व्याघ्रं माम् लक्ष्यं कृतवती। भीत्या अहम् चतुष्पादविविष्टं व्याघ्रत्वं विस्मृत्य द्विपादं मूलस्वरूपम् आश्रितवान्।
 

Question: 1

\[\begin{array}{|c|c|} \hline \textbf{विकल्प} & \textbf{उत्तर} \\ \hline \text{(1) ...} & \text{दरशवादने श्रेणियाँ: प्रारंभ: जात:} \\ \hline \text{(2) पूर्वंपी व्यासफलेषु} & \text{मणि छीनं आस्तां स्थायिनं} \\ \hline \end{array}\]

Show Hint

गद्यांश को समझते समय उसके भीतर के प्रतीकों और शब्दों का महत्व ध्यान में रखें।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation


Step 1: Understanding the Passage.
गद्यांश में राजे रत्नादेः की कार्यशैली और उनके द्वारा दी गई सुविधाओं के बारे में बताया गया है। यह एक संकेत देता है कि व्यक्ति अपनी परिस्थिति को किस प्रकार समझते हैं और उससे कैसे निपटते हैं।

Step 2: Analyzing the Options.
(1) ...: यह सही उत्तर है क्योंकि यह गद्यांश के प्रमुख बिंदु को दर्शाता है।
(2) पूर्वंपी व्यासफलेषु: यह विकल्प गलत है, क्योंकि यह गद्यांश में उल्लिखित घटनाओं से मेल नहीं खाता।

Step 3: Conclusion.
सही उत्तर है (1) ..., क्योंकि यह गद्यांश के संदर्भ में सही है।

Was this answer helpful?
0
0
Question: 2

कदा क्रीडायाः चरमबिन्दुः समायातः?

Show Hint

'द्वादशवादनं' इत्युक्ते मध्यरात्रे 12 वादनं निर्देशयति।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation

द्वादशवादने 

Explanation: क्रीडायाः चरमबिन्दुः, यः क्रीडायाः सर्वोत्कर्षः वा अधिकतमं स्थानं दर्शयति, द्वादशवादने समायातः।

Was this answer helpful?
0
0
Question: 3

भल्लुकवेषधारी कः आसीत्?

Show Hint

'वेषधारी' इति पदं यः कश्चन विशेषवेषं धारयति, तं सूचयति।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation


भल्लुकवेषधारी अब्दुलः आसीत्।
Explanation: क्रीडायाः भागे भल्लुकवेषधारी, यः अद्वितीयं प्रदर्शितं प्रदर्शनं दत्तवान्, अब्दुलः आसीत्।
Was this answer helpful?
0
0
Question: 4

सहभोजनम् आरम्भे जाते प्रेक्षकः किम् आरब्धम्?

Show Hint

'तालिकावादनम्' = तालिकया (plate) सह वादनम् (clapping/sound-making)।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation


आनन्देन तालिकवादनम्
Explanation: सहभोजनस्य आरम्भे जाते, प्रेक्षकाः आनन्देन तालिकायाः वादनं आरब्धवन्तः।
Was this answer helpful?
0
0
Question: 5

धातुसाधित-ल्यबन्त-अव्यये चित्वा लिखत।

Show Hint

धातुसाधित शब्दानां तथा अव्ययानां परीक्षायै मूलधातुं, प्रत्ययं च सूक्ष्मतया ज्ञातव्यम्।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation


निम्नलिखित द्वे शब्दे यथा चयनिताः स्युः — 
1. धातुसाधितः शब्दः (उदाहरणार्थ): गच्छति (from root गम्) 
2. अव्ययः (उदाहरणार्थ): न, अपि, च 
ततः एतानि स्पष्टतया लिखनीयानि। 
Explanation: 
धातुसाधित शब्दाः ते सन्ति याः क्रियामूलाधारात् (धातुभ्यः) निर्मिताः स्युः। ल्यप् प्रत्यययुक्त शब्दाः तु धातुना विशेषप्रकारेण प्रत्यययुक्ताः शब्दाः सन्ति। अव्ययाः न च विभिन्नाः अविभक्ताः शब्दाः, यः अर्थसामग्रीं सम्यक् प्रददाति।

Was this answer helpful?
0
0
Question: 6

सन्धिविग्रहं कुरुत। 

किञ्चिदपि = ..................... + ....................

Show Hint

सन्धि-विग्रह करते समय मूल शब्दों की पहचान करें और सन्धि नियम याद रखें।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation


किञ्चिदपि का सन्धिविग्रह है — किञ्च + अपि
Explanation:
सन्धि में दो शब्द मिलकर एक नया शब्द बनाते हैं। यहाँ 'किञ्च' और 'अपि' मिलकर 'किञ्चिदपि' बना है।
Was this answer helpful?
0
0
Question: 7

गद्यांशात् विशेषणं चित्वा लिखत। 
1. ..................... पीठम्। 
2. ..................... क्रीडा।

Show Hint

गद्यांशं पठित्वा संज्ञया संबद्धानि शब्दानि विशेषणानि इति चिन्हितुं यतस्व।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation


1. वर्तुलाकारं (वर्तुल + आकारं)
2. सर्कसक्रीडायाः (सर्कस + क्रीडायाः)
Explanation:
विशेषणाः तानि शब्दाः यानि संज्ञा वा सर्वनामस्य विशेषतां प्रकाशयन्ति। उदाहरणार्थ, 'वर्तुलाकारं' शब्दः पीठस्य आकारं सूचयति।
Was this answer helpful?
0
0
Question: 8

पृथक्करणम् 
।क्रमेण योजयत ।

Show Hint

प्रत्येकं भागं संयोजयित्वा समाधानं प्राप्तुम् अतीव उपयोगी अस्ति।
  • भल्लूकस्य पटमण्डपस्तम्भ-आरोहणम् ।
  • धेनोः सम्भ्रमः आक्रमणं च।
  • चिमणरावस्य व्याघ्रत्वं विस्मृत्य द्विपादरूपाश्रयः ।
  • सहभोजनस्य प्रारम्भः ।
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

The Correct Option is A

Solution and Explanation


क्रमेण योजयत, प्रत्येकं वर्णिते स्थिते क्रियायाः क्रमं व्यवस्थितं कर्तुं योज्यते।
Was this answer helpful?
0
0

Top Questions on गद्यांश पर आधारित प्रश्न

View More Questions