Question

पुढील विधान चूक की बरोबर ते सकारण स्पष्ट करा : आघाडी शासनातून अस्थिरता निर्माण होते. 
 

Hint:

भारतातील पक्ष पद्धतीचे बदलते स्वरूप (एकपक्षीय वर्चस्व ते बहुपक्षीय आघाडीचे राजकारण) याचा आढावा घ्या. आघाडी शासनाचे फायदे आणि तोटे दोन्ही समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.

Answer 1

हे विधान बरोबर आहे.
कारणे:
1. आघाडी शासनाची निर्मिती: जेव्हा निवडणुकीत कोणत्याही एका राजकीय पक्षाला स्पष्ट बहुमत मिळत नाही, तेव्हा अनेक पक्ष एकत्र येऊन सरकार स्थापन करतात. यालाच 'आघाडी शासन' (Coalition Government) म्हणतात.
2. वैचारिक मतभेद: आघाडी शासनात सामील झालेल्या पक्षांच्या विचारसरणी आणि धोरणांमध्ये अनेकदा फरक असतो. किमान समान कार्यक्रमावर सरकार चालवले जात असले तरी, महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर मतभेद निर्माण होऊन सरकारमध्ये वाद होऊ शकतात.
3. सत्तेसाठी तडजोड: लहान पक्षांनाही सरकारमध्ये महत्त्वाचे स्थान मिळते, ज्यामुळे ते अनेकदा मोठ्या पक्षांवर दबाव आणून आपल्या मागण्या मान्य करून घेण्याचा प्रयत्न करतात. या तडजोडीमुळे शासनाच्या धोरणांमध्ये सातत्य राहत नाही.
4. सरकार कोसळण्याची भीती: जर आघाडीतील एखाद्या पक्षाने आपला पाठिंबा काढून घेतला, तर सरकार अल्पमतात येऊन कोसळू शकते. यामुळे राजकीय अस्थिरता निर्माण होते आणि सरकार आपला कार्यकाळ पूर्ण करू शकत नाही. भारताच्या इतिहासात अनेक आघाडी सरकारे मुदतपूर्व कोसळली आहेत.
त्यामुळे, आघाडी शासनामुळे अनेकदा राजकीय अस्थिरता निर्माण होण्याची शक्यता असते.