Question

पुढील विधाने चूक की बरोबर ते कारणासह स्पष्ट करा (कोणतीही दोन) : 
(1) संविधानाचे स्वरूप एका अर्थाने जिवंत दस्तऐवजाप्रमाणे असते. 
(2) विशिष्ट प्रसंगी निवडणूक आयोग एका मतदारसंघात पुन्हा निवडणुका घेतात. 
(3) चमत्कारिक गुणांमुळे नेत्याची गरज नसते. 
 

Hint:

‘चूक की बरोबर’ प्रकारातील प्रश्नात केवळ उत्तर सांगणे पुरेसे नसते — त्यामागील कारण स्पष्टपणे सांगणे आवश्यक असते.

Answer 1

(1) संविधानाचे स्वरूप एका अर्थाने जिवंत दस्तऐवजाप्रमाणे असते.
उत्तर: बरोबर.
कारण: भारताचे संविधान हे राष्ट्राच्या बदलत्या परिस्थितीनुसार बदलू शकते. नवीन सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय गरजांनुसार संविधानात दुरुस्ती केली जाऊ शकते. यामुळे संविधान स्थिर राहूनही काळानुसार विकसित होते, म्हणून त्याला “जिवंत दस्तऐवज” असे म्हटले जाते.
(2) विशिष्ट प्रसंगी निवडणूक आयोग एका मतदारसंघात पुन्हा निवडणुका घेतात.
उत्तर: बरोबर.
कारण: जर निवडणुकीदरम्यान गोंधळ, गैरप्रकार किंवा बेकायदेशीर घटना घडल्या तर निवडणूक आयोग त्या मतदारसंघातील निवडणूक रद्द करून पुन्हा निवडणूक घेऊ शकतो. ही प्रक्रिया पारदर्शकता, न्याय आणि लोकशाहीचे मूल्य टिकवण्यासाठी आवश्यक असते.
(3) चमत्कारिक गुणांमुळे नेत्याची गरज नसते.
उत्तर: चूक.
कारण: समाजाच्या मार्गदर्शनासाठी, निर्णय घेण्यासाठी आणि एकजुटीने कार्य करण्यासाठी सक्षम नेतृत्वाची नेहमीच गरज असते. चमत्कारिक गुण केवळ प्रेरणा देऊ शकतात, पण दिशा आणि कृतीसाठी नेते आवश्यक असतात.
Step 3: निष्कर्ष.
वरील विधाने पाहता (1) आणि (2) ही दोन्ही विधाने बरोबर आहेत कारण ती लोकशाही आणि संविधानाच्या कार्यपद्धतीशी संबंधित आहेत. (3) हे विधान मात्र चूक आहे कारण समाजाच्या विकासासाठी प्रभावी नेतृत्व आवश्यक असते.