Question

थोडक्यात टिपा लिहा (कोणतेही दोन): 
(1) क्षेत्रभेटीसाठी आवश्यक साहित्य 
(2) ब्राझीलची किनारपट्टी 
(3) भारतातील खाणकाम 
 

Hint:

क्षेत्रभेटीपूर्वी आवश्यक साहित्याची तयारी करा. तसेच ब्राझीलची किनारपट्टी व्यापारासाठी प्रसिद्ध असून भारताचे खाणकाम औद्योगिक पाया मजबूत करते.

Answer 1

(1) क्षेत्रभेटीसाठी आवश्यक साहित्य:
Step 1: अर्थ समजून घेणे.
क्षेत्रभेट म्हणजे भौगोलिक, सामाजिक किंवा आर्थिक घटकांचा प्रत्यक्ष अभ्यास करण्यासाठी ठराविक स्थळांना भेट देणे. त्यासाठी आवश्यक साहित्य तयार ठेवणे महत्त्वाचे असते.
Step 2: आवश्यक साहित्याची यादी.
- वही व लेखनसाहित्य
- नकाशे आणि दिशा दाखवणारे साधन (कंपास)
- मापन टेप आणि स्केल
- कॅमेरा किंवा मोबाईल चित्रणासाठी
- हवामानानुसार कपडे व प्राथमिक उपचार पेटी
- माहिती संकलनासाठी प्रश्नावली (Questionnaire)
Step 3: निष्कर्ष.
क्षेत्रभेट यशस्वी करण्यासाठी योग्य नियोजन आणि आवश्यक साहित्याची तयारी अत्यावश्यक आहे.
(2) ब्राझीलची किनारपट्टी:
Step 1: स्थान व वैशिष्ट्ये.
ब्राझीलची किनारपट्टी दक्षिण अमेरिकेच्या पूर्व भागात अटलांटिक महासागरालगत पसरलेली आहे. हिची लांबी अंदाजे 7400 किमी आहे.
Step 2: विशेष वैशिष्ट्ये.
- किनारपट्टी सरळ आणि लांब असून काही ठिकाणी खाडी व उपसागर आढळतात.
- प्रमुख बंदरे: रिओ-डी-जेनेरो, सॅंटोस, सल्वाडोर.
- किनाऱ्याजवळ सुपीक मैदानं आणि समुद्रकिनारी पर्यटन विकसित झाले आहे.
Step 3: निष्कर्ष.
ब्राझीलची किनारपट्टी देशाच्या व्यापार, मासेमारी आणि पर्यटनासाठी अत्यंत उपयुक्त आहे.
(3) भारतातील खाणकाम:
Step 1: अर्थ व महत्त्व.
भारत हा खनिजसंपन्न देश असून विविध प्रकारची खनिजे येथे मिळतात. खाणकाम उद्योग भारताच्या औद्योगिक विकासात मोलाची भूमिका बजावतो.
Step 2: प्रमुख खनिजे व प्रदेश.
- कोळसा — झारखंड, पश्चिम बंगाल, ओडिशा
- लोखंड — छत्तीसगड, झारखंड
- बॉक्साइट — महाराष्ट्र, ओडिशा
- तेल व नैसर्गिक वायू — आसाम, गुजरात
Step 3: निष्कर्ष.
भारताचे खाणकाम उद्योग देशाच्या ऊर्जा आणि औद्योगिक विकासाचा पाया आहे.