Question:

थोडक्यात टीप लिहा : वर्तमानपत्रांचे भारतीय स्वातंत्र्यसंग्रामातील कार्य 
 

Show Hint

उत्तर लिहिताना, काही प्रमुख वर्तमानपत्रांची नावे (उदा. दर्पण, केसरी, मराठा, ज्ञानोदय) आणि त्यांचे संस्थापक/संपादक यांचा उल्लेख केल्यास उत्तर अधिक वजनदार होते.
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation

वर्तमानपत्रांचे भारतीय स्वातंत्र्यसंग्रामातील कार्य:
भारतीय स्वातंत्र्यसंग्रामात वर्तमानपत्रांनी लोकजागृती आणि ब्रिटिश सरकारवर टीका करण्याचे एक प्रभावी माध्यम म्हणून अत्यंत महत्त्वाची भूमिका बजावली.
प्रमुख कार्य:
1. लोकशिक्षण आणि जनजागृती: बाळशास्त्री जांभेकर यांच्या 'दर्पण'पासून ते लोकमान्य टिळकांच्या 'केसरी' आणि 'मराठा'पर्यंत अनेक वृत्तपत्रांनी सामाजिक आणि राजकीय विषयांवर लिहून लोकांमध्ये जागृती निर्माण केली.
2. शासकीय धोरणांवर टीका: वृत्तपत्रांनी सरकारच्या अन्यायकारक धोरणांवर सडेतोड टीका केली. यामुळे लोकांमध्ये ब्रिटिश शासनाविरुद्ध असंतोष वाढला आणि राष्ट्रीयत्वाची भावना दृढ झाली. 'केसरी'मधील अग्रलेख हे याचे उत्तम उदाहरण आहे.
3. सामाजिक सुधारणांना चालना: वृत्तपत्रांनी सतीप्रथा, बालविवाह, अस्पृश्यता यांसारख्या सामाजिक कुप्रथांवर टीका करून समाजसुधारणेला गती दिली. 'इंदुप्रकाश', 'ज्ञानोदय' यांसारख्या वृत्तपत्रांनी यात महत्त्वाची भूमिका बजावली.
4. राष्ट्रवादाचा प्रसार: स्वातंत्र्य, समता, बंधुता यांसारख्या पाश्चात्य संकल्पना लोकांपर्यंत पोहोचवून आणि भारतीय संस्कृतीच्या श्रेष्ठतेचा पुरस्कार करून वृत्तपत्रांनी राष्ट्रवादाची भावना वाढीस लावली.
थोडक्यात, वृत्तपत्रे ही स्वातंत्र्यलढ्यातील केवळ बातम्या देणारी माध्यमे नव्हती, तर ती लोकशिक्षणाची आणि स्वातंत्र्याच्या विचारांची प्रभावी केंद्रे होती.
Was this answer helpful?
0
0

Questions Asked in Maharashtra Class X Board exam

View More Questions