Question:

थोडक्यात टीप लिहा : प्राच्यवादी इतिहासलेखन 
 

Show Hint

इतिहासलेखनाच्या विविध प्रणाली (प्राच्यवादी, राष्ट्रवादी, मार्क्सवादी) अभ्यासताना, प्रत्येक प्रणालीची मुख्य संकल्पना, प्रमुख विचारवंत आणि त्या प्रणालीवर झालेली टीका लक्षात ठेवा.
Hide Solution
collegedunia
Verified By Collegedunia

Solution and Explanation

प्राच्यवादी इतिहासलेखन:
अठराव्या आणि एकोणिसाव्या शतकात युरोपीय अभ्यासकांनी पौर्वात्य संस्कृती, धर्म, भाषा आणि इतिहासाविषयी कुतूहल आणि आदराच्या भावनेतून जो अभ्यास केला, त्या लेखनशैलीला 'प्राच्यवादी इतिहासलेखन' (Orientalist Historiography) असे म्हणतात.
वैशिष्ट्ये:
1. पौर्वात्य संस्कृतीचा अभ्यास: या अभ्यासकांनी संस्कृत आणि इतर युरोपीय भाषांमधील साधर्म्याचा अभ्यास केला. त्यांनी वैदिक वाङ्मय आणि संस्कृत साहित्याला विशेष महत्त्व दिले.
2. प्रमुख अभ्यासक: सर विल्यम जोन्स यांनी कोलकाता येथे 'एशियाटिक सोसायटी'ची स्थापना केली, ज्यामुळे प्राचीन भारतीय वाङ्मय आणि इतिहासाच्या अभ्यासाला चालना मिळाली. फ्रेडरिक मॅक्सम्युलर या जर्मन अभ्यासकाने 'हितोपदेश' या संस्कृत ग्रंथाचा जर्मन भाषेत अनुवाद केला आणि 'सेक्रेड बुक्स ऑफ द ईस्ट' या नावाने ५० खंड संपादित केले.
3. सकारात्मक दृष्टिकोन: सुरुवातीच्या प्राच्यवादी लेखकांनी पौर्वात्य संस्कृतीचे महत्त्व मान्य केले होते, ज्यामुळे भारतीय इतिहासाकडे पाहण्याचा एक नवीन दृष्टिकोन मिळाला.
4. छुपा साम्राज्यवादी हेतू: काही अभ्यासकांच्या मते, या लेखनामागे ब्रिटिशांचे साम्राज्यवादी हितसंबंध दडलेले होते.
एकंदरीत, प्राच्यवादी इतिहासलेखनाने भारताच्या समृद्ध भूतकाळाला जगासमोर आणले, पण त्याच वेळी त्यावर साम्राज्यवादी विचारांचा प्रभाव होता.
Was this answer helpful?
0
0

Questions Asked in Maharashtra Class X Board exam

View More Questions