Question

सूचनानुसारं कृतीः कुरुत। 
 

Hint:

व्याकरणस्य परिवर्तनेषु (transformations) मूलवाक्यस्य कालः, पुरुषः, वचनं, वाच्यं च सम्यक् अवगच्छन्तु। ततः सूचनानुसारं नियमानां प्रयोगं कृत्वा परिवर्तनं कुर्वन्तु।
(In grammatical transformations, properly understand the tense, person, number, and voice of the original sentence. Then, apply the rules according to the instructions to make the changes.)

Answer 1

(क) सः महोदयम् उपगम्य वदति। (पूर्वकालवाचकं ल्यबन्त अव्ययं निष्कास्य वाक्यं पुनर्लिखत।)
उत्तरम्: सः महोदयम् उपगच्छति वदति च।
स्पष्टीकरणम्: 'उपगम्य' (उप + गम् + ल्यप्) इति ल्यबन्तम् अव्ययं निष्कासितुं, पूर्वक्रियां (उपगच्छति) तथा उत्तरक्रियां (वदति) 'च' इति अव्ययेन योजयामः। कर्तृपदं समानम् अस्ति।
(ख) मे आत्मा कृतार्थतां लभताम्। (वाक्यं लट्लकारे परिवर्तयत।)
उत्तरम्: मे आत्मा कृतार्थतां लभते।
स्पष्टीकरणम्: 'लभताम्' इति लोट्लकारस्य (आ.प., प्र.पु., एकव.) रूपम् अस्ति। तस्य स्थाने लट्लकारस्य (आ.प., प्र.पु., एकव.) रूपं 'लभते' भविष्यति।
(ग) त्वया किं दृष्टम् ? (वाच्य परिवर्तनं कुरुत।)
उत्तरम्: त्वं किम् अपश्यः / अद्राक्षीः ?
स्पष्टीकरणम्: इदं वाक्यं कर्मणि प्रयोगे अस्ति। कर्तृवाच्ये परिवर्तयितुं, कर्ता (त्वया -> त्वम्) प्रथमाविभक्तौ, कर्म (किम् -> किम्) द्वितीयाविभक्तौ, तथा क्रियापदं कर्तारम् अनुसरति (दृष्टम् -> अपश्यः/अद्राक्षीः - लङ्, म.पु., एकव.)।
(घ) भवान् स्वीकरोतु। ('भवान्' स्थाने 'त्वं' योजयत।)
उत्तरम्: त्वं स्वीकुरु।
स्पष्टीकरणम्: 'भवान्' इत्यस्य योगे क्रियापदं प्रथमपुरुषे (स्वीकरोतु) भवति। 'त्वम्' इत्यस्य योगे क्रियापदं मध्यमपुरुषे (स्वीकुरु - लोट्, म.पु., एकव.) भविष्यति।
(च) छात्रः लेखं लिखति। (णिजन्तं कुरुत। (अध्यापकः))
उत्तरम्: अध्यापकः छात्रेण लेखं लेखयति।
स्पष्टीकरणम्: णिजन्ते (causative) प्रयोगे, प्रेरकः कर्ता (अध्यापकः) प्रथमाविभक्तौ, मूलकर्ता (छात्रः -> छात्रेण) तृतीयाविभक्तौ, तथा धातुः णिजन्त-रूपं धरति (लिख् -> लेखयति)।