माध्यमभाषया सरलार्थं लिखत।
(1) शीलं सद्गुणसम्पत्तिः ज्ञानं विज्ञानमेव च। उत्साहो वर्धते येन वाचनं तद् हितावहम् ॥
यह श्लोक यह बताता है कि शील (सद्गुण), ज्ञान और विज्ञान के द्वारा मनुष्य के जीवन में उत्साह और ऊर्जा आती है। इसके द्वारा सही मार्ग पर चलने का प्रोत्साहन मिलता है। जो वाचन हम करते हैं, वह हमारे व्यक्तित्व को निखारता है और समाज के लिए लाभकारी होता है।
माध्यमभाषया सरलार्थं लिखत।
(3) वृथाभ्रमणकुक्रीडापरपीडापभाषणैः । कालक्षेपो न कर्तव्यो विद्यार्थी वाचनं श्रयेत् ॥
माध्यमभाषया सरलार्थं लिखत।
(2) एकीभूय यथा सर्वे वर्णा गच्छन्ति शुक्लताम् । तथा सम्भूय शंसन्ति धर्मा मानवतागुणम् ॥
माध्यमभाषया सरलार्थं लिखत।
श्रोतृवृन्दः - नदीपूजनम्? किमर्थं नदीपूजनम्?
कीर्तनकारः - नूदी खलु जीवनदायिनी। अतः अस्मिन्नव्सरे कृतज्ञतां प्रदर्शयितुं जनाः जले दीपदानं कुर्वन्ति। द्रोणे दीपं प्रज्वाल्य नदीजले समर्पयन्ति। जलं प्राशनार्थम्। कृषिवर्धनार्थम्। विद्युत्निर्माणार्थम्। जलं जीवनार्थम्॥ सजीवानां कृते नदी देवितमा। नदी मातृतमा।
माध्यमभाषया सरलार्थं लिखत।
(ततः प्रविशति वैखानसः, अन्यौ तापसौ च) वैखानसः (राजानम् अवरुध्य) राजन्! आश्रममृगोऽयं, न हन्तव्यः, न हन्तव्यः। आशु प्रतिसंहर सायकम्। राज्ञां शस्त्रम् आर्तत्राणाय भवति न तु अनागसि प्रहर्तुम्। दुष्यन्तः प्रतिसंहृत एषः सायकः। (यथोक्तं करोति) वैखानसः राजन्! समिदाहरणाय प्रस्थिता वयम्।